PRĘGOWANE SHELTIE
Pierwszy wzorzec dla owczarka szetlandzkiego był bardzo szczegółowy, jeśli chodzi o kolor pręgowany. W 1910 roku Shetland Sheepdog Club of Lerwick podaje:
„jakikolwiek kolor z wyjątkiem pręgowanego jest dopuszczalny”
Praktycznie od tej pory kolor pręgowany jest kolorem wyraźnie zakazanym dla sheltie.
Dlaczego właśnie kolor pręgowany stał się kolorem zakazanym w naszej rasie?
Przypuszczenia są takie, ze ludzie którzy tworzyli standard wiedzieli lub podejrzewali wprowadzenie do owczarka szetlandzkiego psa pręgowanego z innej rasy. Prawdopodobnie był to szkocki terier lub welsh corgie cardigan. To rasy krótkonożne i domieszka ich krwi prawdopodobnie miała mieć wpływ na obniżenie wzrostu szetlanda. Jednak pojawienie się genów psów krótkonożnych zmieniło sylwetkę sheltie i w gruncie rzeczy nie dało oczekiwanego efektu, dlatego też zakaz był wymierzony w wyeliminowanie wszystkich osobników pochodzących z tamtych krzyżówek.
Wg historii, pierwszy szetland sprowadzony do Ameryki był umaszczenia pręgowanego. Mimo zakazu dla koloru pręgowanego, kolor ten pojawia się w rasie praktycznie do dnia dzisiejszego. Jeszcze nie tak dawno w amerykańskiej hodowli Barlo (hod. Bob Miller), po Silmple Simons Harley i Simple Simons Frannie urodził się miot szczeniąt pręgowanych http://www.barloshelties.com/brindle.html
Jak to możliwe? Wszak zakaz trwa od dawna i praktycznie nie widuje się pręgowanych szetlandów?
Może zanim wyjaśnię jak to możliwe, na początek kilka słów przypomnienia o kolorze pręgowanym. Potocznie mówiąc pręgowanie to umaszczenie jasne, które na ciele ma ciemne pręgi (zwykle biegnące z góry na dół, jak u zebry, tylko nie tak wyraźne, a bardziej rozmazane, jakby rozmyte).
Kolor pręgowany warunkuje gen dominujący. Czyli pies go ma i jest pręgowany, lub go nie ma i nie jest pręgowany. Gen pręgowania powoduje strefowe rozmieszczenie pigmentowanego na ciemno włosa. Jego działanie widoczne jest tylko na feomelaninie (to jedna z form melaniny, a jest to barwnik jasny, czerwono żółty). Czyli pies czarny nie może być pręgowany, a pręgowanie może być widoczne jedynie u psa złotego lub śniadego. Pies czarny może jednak “przenieść” pręgowanie w formie ukrytej.
U tricolora pręgowanie uwidoczni się na obszarze podpalania, jednak u bi-colora przeniesienie pręgowania jest w formie całkowicie ukrytej. To samo dotyczy koloru merle bez obszarów podpalania, czyli bi-merle. Pręgowanie może być przekazywane z rodzica na potomka, aż do chwili urodzenia się psa z podpaleniami lub psa śniadego. Jeśli śniady lub tricolorowy potomek otrzyma gen pręgowania, uwidoczni się ono na jego całym ciele (pies śniady) lub na podpaleniach (triclor lub blue-merle) o ile te psy otrzymają po rodzicu gen pręgowania.
Takie pręgowane szetlandy są zupełnie zdrowe, jednak z uwagi na wyraźny zakaz wzorca nie mogą być używane do dalszej hodowli.
Helena Kabała
Artykuł napisany na podstawie informacji starej prasy i informacji od hodowców, także m.in. na podstawie strony Sue Ann Browling http://bowlingsite.mcf.com/genetics/genetics.html